We wcześniejszych wpisach skupiałem się na przyczynach powstawania zakwitów. Dziś czas na przykład systemu rozwiązań, które chronią i poprawiają jakość wód zbiornika w obszarach miejskich.
Przykładem są zbiorniki w Arturówku w Łodzi. Sekwencja trzech jak na zbiorników, z którego pierwszy użytkowany jest przez wędkarzy, drugi do pływania na łódkach i kajakach, a ostatni z miejskim kąpieliskiem (zdjęcia poniżej). Pomimo położenia na terenach leśnych, problem zakwitów wody pojawiał się prawie każdego lata. Głównym czynnikiem je powodującym był głównie ładunek zanieczyszczeń zgromadzony na ich dnie. Zatem usunięcie osadów z dna powinno rozwiązać problem zakwitów.
W pracach rekultywacji tego obszaru oczywiście usunięto osady z tych trzech zbiorników, a także zbiorników znajdujących się w sekwencji powyżej (szczegóły na mapie poniżej). Rekultywacja dotyczyła głównie trzech największych zbiorników, ale podjęto też inne działania mające na celu ograniczyć dopływ zanieczyszczeń w pozostałych zbiornikach. Bo samo usunięcie osadów to jak leczenie pacjenta, a nie jego wyleczenie. Aby wyleczyć te zbiorniki trzeba było także zidentyfikować i wyeliminować przyczyny. Zapraszam Was na wirtualną wycieczkę po rozwiązaniach, które zastosowano, a jak będziecie w okolicy to sami sprawdźcie jak to wygląda i czy działa. Dla bardziej dociekliwych może znajdę termin na oprowadzenie ;).
Zaczniemy od zbiornika kąpielowego (dolnego) do którego zmierza większość osób wybierających się do Arturówka. Jakość wody w tym zbiorniku zagrożona jest kilkoma czynnikami. Na początek jeden wylot wód deszczowych z terenu pobliskiej zabudowy (1a). Aby ograniczyć jego wpływ na jakość wody, zamontowano osadnik, a na wylocie w części brzegowej zbiornika utworzono strefę buforową w kształcie półkola. Drugi element to strefa buforowa w górnej części zbiornika składająca się z roślin wodnych na brzegach i w postaci wyspy pływającej (1b). Mają one oczyszczać wodę przechwytując związki azotu i fosforu, które mogą się dostać ze zbiornika powyżej.
Znudzeni opalaniem możemy iść na wschód w kierunku źródeł rzeki Bzury trafiając na zbiornik środkowy (wykorzystywana do pływania na czym się da – głównie łódki, rowerki i kajaki). Ponieważ zbiorniki położone są w śródleśnych obniżeniach terenu, to w czasie opadów mogą trafiać do nich materia organiczna pochodzenia naturalnego (liście, gałęzie i inne) jak i zanieczyszczenia wynikające z obecności człowieka. Aby im zapobiegać wzdłuż potencjalnie najgorszych miejsc utworzono strefę buforową z roślin lądowych (2a), aby zatrzymywały spływ powierzchniowy przechwytując jednocześnie spływające z nimi zanieczyszczenia. Zbiornik ten ma też dwa dopływy kanalizacyjne – jeden z parkingu i terenu pobliskiego pensjonatu, drugi odwadniający tereny leśne rów, który zakończony jest wpustem rurowym. Na zakończeniu obu rur w strefie brzegowej zbiornika utworzono kolejne półkoliste strefy zatrzymujące i usuwające zanieczyszczenia (2b i 2c). Oczywiście na wylocie odwadniającym obszar pensjonatu zamontowano dodatkowo osadnik (2b).
Znudzeni pływaniem na kajaku możemy się wybrać w dalszy spacer, na kolejny zbiornik górny (wędkarski), gdzie prawie zawsze można spotkać osobę siedzącą z wędką na brzegu zbiornika. Ponieważ jest to pierwszy zbiornika na drodze przepływu wód, w jego górnej części (wlotowej) stworzono rozbudowany sekwencyjny system sedymentacyjno-biofiltracyjny (SSSB), który ma oczyszczać wody wpływające do zbiornika, zabezpieczając w ten sposób jakość wody wszystkich trzech dużych zbiorników (3).
Idąc dalej ścieżkami lasu Łagiewnickiego docieramy do ulicy Wycieczkowej, z której w przeszłości wody były odprowadzane bez oczyszczania do rzeki. Ponieważ w czasie opadów ilość wody i zanieczyszczeń była znaczna, to przebudowano kanalizację budując podziemny system separatorów, z których wody wprowadzane są do systemu sedymentacyjno-biofltracyjnego (4). System ten opiszę w przyszłości dokładniej podając konkretne wyniki efektywności oczyszczania.
Wszystkie inwestycje przytoczone powyżej wraz z usuwaniem osadów i podobnych działaniach na innych zbiornikach powyżej kosztowały 1 263 081,00 zł z czego 414 751,55 zł to koszt odmulania wszystkich zbiorników. Gdy zastosować podejście oszczędnościowe to po kliku latach trzeba byłoby znów wydać te 400 tys. zł na odmulanie. Natomiast dzięki wdrożeniu całego pakietu rozwiązań, efekt będzie długotrwały. Oczywiście pod warunkiem, że w ciągu roku będzie realizowana odpowiednia eksploatacja tych rozwiązań, której koszt oszacowana na jedyne 7 150 zł na rok.
Ponadto jest jeszcze szereg wydawałoby się drobnych spraw, które też wpływają na jakość wód w zbiorniku. Do najważniejszego z tych drobiazgów zaliczyć należy karmienie ptactwa wodnego, które wprowadza do zbiornika w skali roku ogromne ilości biogenów. Przy okazji warto wspomnieć, że karmienie ptaków chlebem, może spowodować chorobę i tzw. anielskie skrzydło, które uniemożliwia im latanie. Najlepiej ptaków nie dokarmiać, ponieważ zjadają one m.in. glony i larwy komarów – czyli dwa elementy których chcemy jak najmniej w zbiornikach. A jeśli już dokarmiamy ptaki to warzywami (marchewka, groszek) i tylko w przypadku zimnych i śnieżnych zim, gdy ptakom trudno zdobyć pokarm.
O pozostałych drobnych działaniach, które mają wpływ na jakość wody możecie dowiedzieć się na stronie projektu w grze edukacyjnej, którą polecam wszystkim, bez względu na wiek i płeć. Grę znajdziecie bezpośredni pod tym linkiem –> tutaj
Rekultywacja Arturówka została zrealizowana w ramach realizacji projektu LIFE+pt.: „Ekohydrologiczna rekultywacja zbiorników rekreacyjnych „Arturówek” (Łódź) jako modelowe podejście do rekultywacji zbiorników miejskich”(EH-REK) LIFE08 ENV/PL/000517. Projekt finansowany z Unii Europejskiej oraz Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Projekt dostał nagrodę najlepszego z najlepszych projektów LIFE realizowanych w latach 2010-2015, a efekty zrealizowanych działań widoczne są do dziś – brak zakwitu w 2018 r i w latach poprzednich.
Zachęcam do zajrzenia na strony projektu, gdzie znajdziecie dużo więcej informacji o rekultywacji zbiorników. Strona www.arturowek.pl
Podobał Ci się mój artykuł?
Jeśli tak, to zarejestruj się, aby otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach.
Nie ujawnię nikomu Twojego adresu!
