Zanieczyszczenie wód azotem i fosforem to powszechnie uznawany powodów przyspieszenia procesu eutrofizacji i rozwoju zakwitów wody, w tym sinicowych. W połączeniu ze zmianami klimatu powoduje to coraz częstsze ich pojawianie się. Ale czy to jedyny przyczyny nadmiernego rozwoju sinic, także tych toksycznych?
Ekosystem wodny musi mierzyć się także z innymi zanieczyszczeniami m.in. solą drogową. W ostatnich latach pojawia się co raz więcej publikacji naukowych na jej temat. Wśród nich znajdują się publikacje informujące o rosnącym zasoleniu wód powierzchniowych – rzek i zbiorników. Czy to zjawisko ma jakiś związek z występowaniem zakwitów sinic, szczególnie ich toksycznych odmian? Okazuje się, że tak.
Badania zrealizowane w 2007 r. (Tonk i in.) pokazują, że jeden z toksycznych gatunków sinic Microcystis aeruginosa może rozwijać się także w wodach o wysokim zasoleniu do 10 g/L. Dla porównani średnie zasolenie Morza Bałtyckiego to 7g/L, a zasolenie nadbrzeżnego jeziora Łebsko może dochodzić do 3g/L. Zatem ten gatunek jest dość odporny, nie bez przyczyny sinice to jedna z najbardziej rozpowszechnionych grup organizmów, które istnieją na naszej planecie od milionów lat.
Microcystis aeruginosa nie tylko potrafi rozwijać się przy wysokim zasoleniu, ale także tempo wzrostu jest w miarę stabilne, aż do wartości progowej 10g/L przy której tempo wzrostu gwałtownie spada, co widać na poniższym wykresie.
Jakie to ma znaczenie dla wód śródlądowych? W czasie tworzenia publikacji (dla przypomnienia rok 2007) autorzy wskazują, że jest niewiele badań odnośnie zakresu tolerancji zasolenia przez różne grupy fitoplanktonu jak np. okrzemki czy zielenice, które są grupami konkurencyjnymi dla sinic. Ale i tak udało im się znaleźć kilka publikacji, które pokazują, że wzrost zasolenia wód, m.in. w wyniku stosowania soli drogowej, może być jedną z przyczyn dominacji sinic, w tym gatunków toksycznych, w wodach powierzchniowych wielu regionów świata.
Autorzy wykazali także, że pomimo spadku tempa wzrostu Microcystis aeruginosa, sinice te przeżywają okresowy wzrost zasolenia powyżej 10g/L, ale jednocześnie produkują więcej szkodliwych dla człowieka toksyn. Sinice te nie przeżywają powyżej zasolenia 17,5 g/L, ale przy takim poziomie to niewiele organizmów słodkowodnych jest wstanie przetrwać.
ŹRÓDŁA
Wpis powstał dzięki realizacji projektu badawczego nr 2018/28/C/NZ8/00235 pt. „Wpływ zimowego zanieczyszczenia solą drogową na sukces wylęgu zooplanktonu z jaj przetrwalnikowych.” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu SONATINA2
