W ostatnich latach zachodnie wybrzeże USA nawiedzają coraz częstsze pożary. Obrazy płonącej Kalifornii pojawiały się w mediach na kilkukrotnie w ostatnich latach. Zmiana klimatu i niewłaściwy system przeciwpożarowy zwiększają intensywność pożarów. Tymczasem w ekosystemie mamy inżyniera, który przy wielu zaletach swojej pracy, zapewnia także działający system przeciwpożarowy.

W czasopiśmie naukowym Ecological Applications pojawił się w zeszłym roku artykuł, w którym autorzy pokazują jak poprzez utworzenie tamy bobrowej powstaje pomokły obszar, który stanowi skuteczną barierę przeciwpożarową ograniczając rozprzestrzenianie się tego niebezpiecznego żywiołu, tworząc bezpieczne schronienie dla wielu gatunków.

W badaniach przeanalizowane dane z pięciu pożarów, których charakterystykę przedstawia poniższa tabela.

W badaniach zastosowano dane zbierane dzięki satelitom. W ten sposób zgromadzono informacje o:

  • Liczbie i zasięgu tam bobrowych,
  • O kondycji i stanie rozwoju roślin przy zastosowaniu wskaźnika NDVI (Znormalizowany różnicowy wskaźnik wegetacji) w pobliżu tam bobowych rok przed pożarami, w trakcie i po nich.
  • Różnicy wskaźnika NDVI przed i po pożarze porównane z lokalizacją tam bobrowych

Tak zebrane wyniki posłużyły do dalszych analiz. Przykład analizy pojedynczego cieku widać na poniższych wykresach. Na osi poziomej zaznaczono czarnym kolorem lokalizację tam bobrowych. Na wykresie zaznaczono wartości wskaźnika NDVI przed pożarem (na zielono), w trakcie pożaru (brązowy) i po pożarze (niebieski). Już na pierwszym wykresie widać, że tamy poprzez większy obszar nawodnieni uchroniły rośliny przed pożarem, co zostało podsumowane na drugim wykresie kolorem żółtym, oznaczającym różnice wskaźnika NDVI przed pożarem i w trakcie pożaru.

Fig. 1. Wartości wskaźnika NDVI przed pożarem (zielony), w trakcie (brązowy) i po (niebieski) dla pożaru w Kalifornii (pożar przy rzece Manter). Na drugim wykresie na żółto zaznaczono różnicę wskaźnika NDVI – przed pożarem minus w trakcie pożaru. Czarnymi punktami na osi poziomej zaznaczono miejsca występowania tam bobrowych wzdłuż analizowanego cieku (Fairfax i Whittle, 2020).

W całej zgromadzonej bazie danych wydzielono 2463 obszary (powierzchnie 30×30 m), które przeanalizowano pod względem różnicy wskaźnika NDVI. Dla obszarów, gdzie nie było tam bobrowych (1033 takich obszarów) wskaźnik NDVI znacząco malał w trakcie trwania pożarów – średnio (mediana) o 58% (źółty kolor poniżej), a w obszarach z tamami tylko o średnio 19% (niebieski). Różnice te były statystycznie istotne.

Fig. 2. Porównanie mediany dla różnicy wskaźnika NVDI (przed pożarem – w trakcie pożaru) dla obszarów bez tam bobrowych (żółty) i z tamami (niebieski). Różnice istotne statystycznie z p<0,05 (Fairfax i Whittle, 2020).

W badanich tych porównano także rozwój roślinności przed jak i po pożarach. W tej analizie różnica wskaźnika była niewielka 0,07 pomiędzy medianą wartości NVDI rok przed i rok po pożarze. Wnioski z tych badań są zatem takie, że tamy boborwe nie wpływają znacząco na otwarzanie się roślinności po pożarach, ale są skuteczną barierą w rozprzestrzenianiu się pożarów, co widać też na poniższych zdjęciach kilku z analizowanych obszarów.

Fig. 3. Fotografie reakcji roślinności na pożar lasu wokół stawów bobrowych. W obu przykładach roślinność w pobliżu stawów bobrowych pozostała zielona, podczas gdy inne pobliskie rośliny nadbrzeżne płonęły. (A) Sąsiednie strumienie z piętrzeniem bobrów i bez niego podczas pożaru Manter w Kalifornii. Zdjęcie wykonane przez zespół reagowania kryzysowego w spalonym obszarze (BAER). (B) Potok ze stawem bobrowym w Oregonie przed pożarem kompleksu Buzzard. (C) To samo miejsce co B, bezpośrednio po pożarze (Google Earth). 1 stopa = 0,30 m. (Fairfax i Whittle, 2020)

Skala zapory przeciwogniowej każdej tamy bobrowej zależna jest m.in. od obszaru na jaki ona oddziałuje – im szerszy wpływ na podniesienie się poziomu wód podziemnych, tym mniej roślin w okolicy jest podatnych na suszę, a przez to trudniej jest takim roślinom spłonąć w trakcie pożaru. Przedstawiono to na grafice w tej publikacji.

Fig.4. Po lewej rozwój pożaru i poziom wód gruntowych bez tamy bobrowej, po prawej z tamą (Fairfax i Whittle, 2020).



Więcej informacji w oryginalnym artykule:

Fairfax, E., Whittle, A. 2020. Smokey the Beaver: beaver‐dammed riparian corridors stay green during wildfire throughout the western United States. Ecological Applications, 30(8), e02225. https://doi.org/10.1002/eap.2225

Artykule w angielskim National Geographic – How beavers became North America’s best firefighter

Dziękuję wszystkim, którzy wspierają moją pracę, a szczególnie Patronom, którzy poprzez darowizny wspierają dalszy rozwój mojej wodnej pasji. Możesz do nich dołączyć zostając moim Patronem lub Mecenasem
tutaj więcej informacji