Rok 2015 zapisał się w historii naszego kraju jako wyjątkowo lub nawet ekstremalnie suchy. W tym roku temat suszy znów wrócił, a od niecałego miesiąca media też zauważyły problem i będziemy słyszeć o nim co raz więcej. Czym jednak jest susza? Jakie są jej rodzaje?
Przede wszystkim suszy nie należy mylić z niedoborami wody. Susza jest zjawiskiem naturalnym, a niedobory są wynikiem działalności człowiek – np. kopalnie odkrywkowe obniżające poziom wód powodują niedobory wód w studniach.
Susza jako zjawisko naturalne powstaje w wyniku braku lub niewystarczających ilości opadów w odniesieniu do średniej wielkości opadów w wieloleciu – jest to susza atmosferyczna (zwana też meteorologiczną). Jest to pierwszy etap rozwoju zjawiska suszy, który może powodować jej dalszy rozwój i wystąpienie kolejnych jej rodzajów. Informacji o wielkości opadów można znaleźć na stronach IMGW-PIB, który prowadzi system monitoringu suszy atmosferycznej. Poniżej przykładowa mapa różnicy wielkości opadów w kwietniu 2018 w porównaniu do średnich opadów oczekiwanych w tym okresie.
Najczęściej i najwięcej mówi się o suszy rolniczej (zwanej też glebową), która pojawia się w momencie, gdy ilość opadów w przedziale czasu jest mniejsza od zapotrzebowania danych gatunków lub grup roślin uprawnych. Informacje o suszy rolniczej można śledzić na stronach IUNG-PIB, instytucji która prowadzi system monitoringu tego typu suszy. W ocenie suszy rolniczej, oprócz opadów i zapotrzebowania roślin na wodę (w określonym etapie ich rozwoju), pod uwagę bierze się także rodzaj gleby. Poniżej znajdziecie przykład analizy powyższych grup danych i obszar zagrożenia suszą dla upraw drzew owocowych.
Susza rolnicza (glebowa) dotyczy także lasów i innych zbiorowisk roślin, jednak w naszym kraju brak jest obecnie powszechnie dostępnego systemu monitorowania suszy roślinnej (ja bym tak nazwał ten typ).
Przedłużająca się susza może doprowadzić do suszy hydrologicznej (wody powierzchniowe) i hydrogeologicznej (wody podziemne). Jednakże z uwagi na działalność człowieka w przypadku tych dwóch typów znaczny wpływ na ilość wody ma także działalność człowiek, dlatego przy ich wyznaczaniu trzeba także brać pod uwagę czy zmniejszająca się ilość wody jest zjawiskiem naturalnym czy spowodowanym naszymi działaniami (niedobór wody).
Susza hydrologiczna to obniżenie się przypływu w rzekach poniżej średniej wartości w wieloleciu. Monitoring tej suszy prowadzi IMGW-PIB, a informacje znajdują się tej samej stronie, co dla suszy atmosferycznej. Po wejściu na stronę możemy wybrać stanowisko na jednej z rzek i sprawdzić poziom zagrożenia suszą. Np. obecnie na Warcie w Sieradzu przepływu spadły znacznie poniżej średnich przepływów – nawet poniżej czerwonego obszaru oznaczającego okres bardzo suchy.
Na koniec została susza hydrogeologiczna obejmująca zasoby wód podziemnych. Ten typ suszy pojawia się przy długotrwały okresie bez opadów (płytsze warstwy wód – głównie indywidualne studnie) lub po co najmniej kilku latach z deficytami opadów. Wystąpienie tego rodzaju suszy jest zazwyczaj poprzedzone odnotowaniem wszystkich wcześniej wymienionych typów. Zarówno jej powstanie jak i ustąpienie wymaga czasu, dlatego, gdy już wystąpi trzeba być przygotowanym, że studnie, które wyschły w wyniku suszy hydrogeologicznej nie napełnią się tak szybko jak pobliskie rzeki i strumienie. Informacje o aktualnym stanie i prognoza suszy hydrogeologicznej można śledzić na stronach PIG-PIB. Poniżej mapa z ostatniej prognozy. Czerwone i żółte punkty to obszary, których zasoby wód podziemnych będą prawdopodobnie maleć. Z mapy możemy też odczytać częstotliwość występowania niżówek wód podziemnych w poszczególnych obszarach kraju.
Wymienione powyżej instytuty (IMGW, IUNG i PIG) są państwowymi instytutami badawczymi (PIB), które ustawowo są zobowiązane do monitorowania i prognozowania zjawiska suszy. Na stronie każdego instytutu możecie poczytać o zjawisku suszy i jej poszczególnych typów. Natomiast na stronie stopsuszy.pl możecie śledzić aktualne informacje o zjawisku suszy i postępy w realizacji projektu „Opracowanie planów przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach dorzeczy” realizowanego przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, główną jednostkę struktur Wód Polskich.
Podobał Ci się mój artykuł?
Jeśli tak, to zarejestruj się, aby otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach.
Nie ujawnię nikomu Twojego adresu!
